Page 26 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

คนเรานี้มีการปรับได้ ปรับให้สูงขึ้นไปได้ ให้ต่ำาอยู่อย่างนั้นก็ได้

เหมือนกัน การปรับให้สูงขึ้นไปนั้นก็คือว่าให้การศึกษาให้การอบรม เพื่อ
ให้จิตใจของเขาก้าวหน้า มีการพัฒนาทางจิตใจให้มีความรู้สูงขึ้นๆ โดย

ลำาดับ เพราะฉะนั้น การศึกษาในเรื่องธรรมะในเรื่องศาสนา เราก็ต้อง
สอนให้เกิดการพัฒนา ไม่ใช่จะทำาตามที่เป็นอยู่ตลอดไป คนเขาพอใจ

อย่างใดทำาเพียงเท่านั้นมันก็ไม่ได้ แต่ต้องมีการพัฒนาทางจิตใจคนให้มี
ความเจริญ มีความก้าวหน้า มีปัญญาขึ้นโดยลำาดับ สิ่งใดก็ตามถ้าไม่มี

การพัฒนาแล้ว สิ่งนั้นจะล้าหลังจะไม่มีความก้าวหน้าเป็นอันขาด

ความจริงพูดกันโดยธรรมชาติแล้ว สิ่งทั้งหลายในโลกนี้มีการ
พัฒนาอยู่โดยลำาดับตามเรื่องของมันพัฒนาอยู่ทั้งนั้นแหละ ต้นหมาก

รากไม้มันก็พัฒนาเปลี่ยนแปลงอยู่เรื่อยไป แม้ยุงที่กัดคนมันก็พัฒนาตัว
ของมันเหมือนกัน อันนี้เป็นเรื่องธรรมดา คนเรานี้ก็เหมือนกัน สมมติว่า

บ่า ธรรมดามันก็อย่างนี้ เราลองไปหาบของหนักๆ เข้าบ่อยๆ มันเกิด
การพัฒนาขึ้นมา กล้ามนูนขึ้นมาเชียวตรงนี้ ขึ้นมาเหมือนกับยกขึ้นมา

วางไว้ต่อสู้กับคานหาบ คานหาบหนักเท่าใดมันทานได้ เพราะมันพัฒนา
ตัวของมัน ทุกสิ่งมันมีการต่อสู้ของมัน มีการต้านทานอยู่ตลอดเวลา

เพราะฉะนั้น จึงเกิดการต่อสู้กันได้ ในเรื่องอะไรในโลกมันเป็นธรรมดา
อย่างนั้น เพราะฉะนั้น ในเรื่องความทุกข์ ความเดือดร้อนของมนุษย์นี้

ก็เหมือนกัน มีการพัฒนาวิธีการให้ก้าวหน้า

ปาฐกถาธรรม ๒๕