Page 22 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

อันความทุกข์ในชีวิตของคนเรานั้น ไม่ใช่มีอยู่เฉพาะในสมัยนี้

มันมีมาตั้งแต่ยุคมนุษย์เกิดขึ้นในโลกมนุษย์ เกิดขึ้นในโลกเมื่อใดอย่าไป
คิดเสียเวลาเปล่าๆ แต่เราจะรู้ไว้ว่า พอมีมนุษย์ขึ้นในโลกนี้มันก็มีทุกข์กัน

แล้ว ไม่มีมนุษย์ที่จะไม่มีทุกข์นั้นหาไม่ได้ มีชีวิตเมื่อใดก็มีความทุกข์ตาม
มาด้วยเมื่อนั้น เพราะมีความทุกข์นี่แหละคนจึงได้ไปคิดค้นหาเครื่องแก้

ทุกข์กันโดยลำาดับตั้งแต่เริ่มต้น เพราะฉะนั้น ถ้าเราศึกษาเรื่องกันแล้ว
จะพบว่า มีคนประเภทหนึ่งที่ออกไปจากหมู่คณะเพื่อไปหาสิ่งสำาหรับเพื่อจะ

คลายจากความทุกข์ความเดือดร้อน อันนี้เป็นความต้องการ เป็นเรื่อง
ความเรียกร้องทางด้านจิตใจ คือความเรียกร้องทางด้านจิตใจในสิ่งที่

จะช่วยให้ผ่อนคลายปัญหา คือความทุกข์ความเดือดร้อนในชีวิตประจำา
วันนี้เอง คนเหล่านั้นจึงออกไปหาความรู้ความเข้าใจ

อย่าว่าแต่มนุษย์เลย แม้สัตว์เดรัจฉานบางทีมันอยู่ในหมู่มากๆ

เข้า มันก็ออกเหมือนกัน ออกไปอยู่ผู้เดียว ดังที่เล่าไว้ในคัมภีร์ทางพุทธ
ศาสนาว่า ช้างบางทีมันก็อยู่ในโขลงช้าง ปะปนอยู่กับช้างพังบ้างลูกช้าง

บ้าง เวลาลงไปกินน้ำาก็เบียดเสียดกันลงไปดื่มน้ำา ช้างน้อยๆ มันซุกซน
ทำาน้ำาให้ขุ่น ดื่มน้ำาขุ่นเข้าไปก็ไม่สบาย แล้วไปกินหญ้าก็ไม่สะดวกสบาย

บางทีมันก็หนีออกไปเป็นช้างโทน ออกไปอยู่ในป่าผู้เดียว ไม่คลุกคลีกับ
หมู่คณะ นั่นแสดงว่าสัญชาตญาณของสัตว์ ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือสัตว์

เดรัจฉาน ก็เรียกว่าเป็นสัตว์ด้วยกันทั้งนั้น

ปาฐกถาธรรม ๒๑