Page 59 -
P. 59
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
การปรับปรุงพื้นที่เพื่อการประหยัดพลังงานและเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการ
การปรับปรุงพื้นที่เพื่อการประหยัดพลังงานและเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการ
สํานักหอสมุด ได้จัดทําโครงการปรับปรุงพื้นที่เพื่อการประหยัดพลังงานและเพิ่มประสิทธิภาพการ
ให้บริการ หรือที่บุคลากรนิยมเรียกโครงการนี้ว่า มาตรการโซนนิ่ง (Zoning) สาเหตุที่สํานักหอสมุดดําเนิน
มาตรการปรับปรุงพื้นที่เพื่อการประหยัดพลังงานและเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการ เนื่องจากเป็นมาตรการที่
สามารถตอบโจทย์และช่วยแก้ปัญหาการให้บริการของห้องสมุด ซึ่งเป็นปัญหาที่ห้องสมุดส่วนใหญ่ประสบ
ปัญหาที่คล้ายคลึงกัน มาตรการโซนนิ่งจึงสามารถใช้เป็นกรณีศึกษาและใช้เป็นต้นแบบของมาตรการประหยัด
พลังงาน ที่ห้องสมุดต่างๆ สามารถศึกษาและนําไปประยุกต์ใช้งานในห้องสมุดได้
ปัญหาส่วนใหญ่ที่ห้องสมุดทั่วไปประสบ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องการอนุรักษ์พลังงาน มีดังนี้
1. ห้องสมุดส่วนใหญ่ต้องเปิดไฟไว้ตลอดทั้งชั้นและตลอดเวลาทําการเพื่อการให้บริการ
แม้ว่าจะมีผู้ใช้บริการจํานวนน้อยหรือไม่มีผู้ใช้บริการเลยในบางช่วงเวลา
2. แสงสว่างบริเวณหน้าชั้นหนังสือมักไม่เพียงพอแม้ว่าจะเปิดไฟเต็มพื้นที่แล้วก็ตาม
เนื่องจากการติดตั้งแนวโคมไฟในห้องสมุดไม่สอดคล้องกับแนวชั้นหนังสือ ทําให้แสง
สว่างถูกชั้นหนังสือบังเป็นช่วงๆ
3. ห้องสมุดส่วนใหญ่มีปัญหาการสิ้นเปลืองพลังงาน และการใช้พลังงานอย่างไม่คุ้มค่า ใน
การขนย้ายหนังสือในทุกกระบวนงาน เนื่องจากขาดการวางแผนที่ดีด้านโลจิสติกส์ใน
ห้องสมุด
4. ปัญหาสุดท้าย ซึ่งเป็นปัญหาที่ทุกห้องสมุดที่ให้บริการแบบชั้นเปิดต้องประสบคือ การ
หาหนังสือบนชั้นไม่พบ เนื่องจากหนังสือถูกหยิบไปใช้นอกพื้นที่โดยไม่ผ่านการยืม ซึ่ง
ยากต่อการตรวจสอบและติดตาม
นอกจากปัญหาดังกล่าวมาทั้งหมด สํานักหอสมุด มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ยังมีปัญหาด้าน
ภาพลักษณ์ความทันสมัยของหนังสือที่ให้บริการ ที่มักจะมีผู้ใช้บริการบอกว่ามีแต่หนังสือเก่า ซึ่งในความเป็น
จริง สํานักหอสมุดจัดซื้อหนังสือใหม่เพิ่มทุกปีและปีละจํานวนมาก แต่เนื่องจากสํานักหอสมุด
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นห้องสมุดที่เปิดดําเนินการมาพร้อมกับการก่อตั้งมหาวิทยาลัย ซึ่งมีอายุ
มากกว่า 70 ปี มีการสั่งสมหนังสือมาอย่างต่อเนื่อง ปริมาณหนังสือเก่าจึงมีสัดส่วนมากกว่าหนังสือใหม่ เมื่อมี
การจัดเรียงหนังสือรวมกัน จึงทําให้เห็นว่ามีแต่หนังสือเก่าเป็นส่วนใหญ่
สํานักหอสมุด ได้รวบรวมปัญหาและศึกษาแนวทางการแก้ไข ภายใต้มาตรการปรับปรุงพื้นที่เพื่อ
การประหยัดพลังงานและเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการ โดยการจัดแนวชั้นหนังสือและแนวโคมไฟให้
สอดคล้องกัน ติดตั้ง Motion sensor ควบคุมการเปิด-ปิดไฟอัตโนมัติโดยการจับความเคลื่อนไหว ให้ไฟหรี่/ปิด
56
