Page 60 -

์
ิ
ิ
ิ
ื
โครงการพัฒนาหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ

บทที่ 6
การทดลองประสิทธิภาพการใช ้ ปุยส าหรบพันธุ์ข ้าวโพด
ั
๋
ในระดับไร่-นาเกษตรกร

พันธุกรรมของข ้าวโพดแต่ละพันธุ์ที่ปลูกโดยใช ้ อัตราปลูกที่เท่ากัน จะมีความต ้องการธาตุอาหารและ
๋
มีประสิทธิภาพในการใช ้ ปุย (Fertilizer Use Efficiency) เพื่อการเจริญเติบโตและการให ้ผลผลิตที่
แตกต่างกัน ในสภาพไร-นาของเกษตรกรแต่ละพื้นที่ จะมีลักษณะดิน คุณสมบัติของดินและปริมาณ
่
ธาตุอาหารในดินแตกต่างกัน ดังน้น ในการแนะนาพันธุ์ดีให ้เกษตรกรปลูกเพื่อการเพิ่มผลผลิตในแต่

ั
ละพื้นที่ ควรจะมีค าแนะนาอัตราปุยและวิธีการใช ้ ปุย ให ้เหมาะสมกับพันธุ์ ทั้งพันธุ์ข ้าวโพดเลี้ยงสัตว์
๋

๋
ั
ั
ข ้าวโพดหมกและพันธุ์ข ้าวโพดรับประทานฝกสด
การนาพันธุ์ข ้าวโพดมาทดสอบร่วมกับการใช ้ ปุย จึงมีความจาเปนที่จะต ้องเลือกพื้นที่ที่มีความ
๋

็
ั
็
สม่าเสมอ และเปนตัวแทนของพื้นที่ปลูกน้นๆ พันธุ์ที่จะนามาทดลอง ควรเปนพันธุ์ที่เคยทดสอบและ

็

ให ้ผลผลิตดีในสภาพแวดล ้อมปกติในระดับหนึ่งแล ้ว ส่วนปริมาณและอัตราปุ๋ ยที่จะใช ้ ในการทดลอง
ควรก าหนดค่าตามค าแนะนาของค่าวิเคราะห์ดิน และประยุกต์ใช ้ กับปริมาณผลผลิตที่พันธุ์ข ้าวโพด

ื่
ตอบสนองได ้สูงสุด รวมทั้งมีความคุ ้มค่าเชิงเศรษฐศาสตร์อันเนองมาจากการใช ้ ปุยด ้วย
๋
ส าหรับแปลงทดลองประสิทธิภาพการใช ้ ปุยของพันธุ์ข ้าวโพดแต่ละพันธุ์น้น ควรวางแผนปลูกให ้
ั
๋
ข ้าวโพดแต่ละพันธุ์ ได ้รับปุยในปริมาณที่เท่ากัน เพื่อจะประเมินได ้ว่าพันธุ์ข ้าวโพดใดให ้ผลผลิต
๋
สูงสุดในอัตราปุยเท่าใด ซึ่งในแต่ละการทดลองในแต่ละพื้นที่ จาเปนจะต ้องปลูกเปนซ ้า

็
็
๋
(replication) ตามตารางการจัดซ ้าของการทดลอง และตัวอย่างแผนการทดลอง ดังตัวอย่างต่อนี้
RANDOM SHEET FOR FERTILIZER x VARIETY TESTING
Entry Entry Treatment Rep. I Rep. II Rep. III
No. Code N - P2O5---K2O (Kg/ Rai) Variety
1 F0VCK 0.0 - 0.0 - 0.0 CHECK 6101 6210 6305
2 F0V1 0.0 - 0.0 - 0.0 Variety #1 6102 6211 6307
3 F0V2 0.0 - 0.0 - 0.0 Variety #2 6103 6209 6306
4 F0V3 0.0 - 0.0 - 0.0 Variety #3 6104 6212 6308
5 F1VCK 24.4 - 6.0 - 18.0 CHECK 6105 6215 6315
6 F1V1 24.4 - 6.0 - 18.0 Variety #1 6106 6213 6313
7 F1V2 24.4 - 6.0 - 18.0 Variety #2 6107 6216 6314
8 F1V3 24.4 - 6.0 - 18.0 Variety #3 6108 6214 6316
9 F2VCK 30.5 - 7.5 - 25.5 CHECK 6109 6202 6311
10 F2V1 30.5 - 7.5 - 25.5 Variety #1 6110 6204 6312
11 F2V2 30.5 - 7.5 - 25.5 Variety #2 6111 6201 6309
12 F2V3 30.5 - 7.5 - 25.5 Variety #3 6112 6203 6310
13 F3VCK 36.6 - 9.0 - 33.0 CHECK 6113 6208 6304
14 F3V1 36.6 - 9.0 - 33.0 Variety #1 6114 6205 6302
15 F3V2 36.6 - 9.0 - 33.0 Variety #2 6115 6206 6303
16 F3V3 36.6 - 9.0 - 33.0 Variety #3 6116 6207 6301
ค าอธิบายการจัดท า RANDOM SHEET
๋
๋
็
1. ก าหนดให้ อัตราปุย เปนปัจจัยหลัก (main plot) ประกอบด้วย 4 อัตราปุย (F0 - F3) และ พันธุ์ทดลอง เปนปัจจัยรอง
็
(sub plot) ประกอบด้วย พันธุ์ทดสอบ 3 พันธุ์ (V1 - V3) และพันธุ์เปรียบเทียบ 1 พันธุ์ (VCK)
็
2. ก าหนดให้ Entry Code เปนการจัดและเรียงล าดับปัจจัยหลัก และจัดเรียงปัจจัยรองภายในปัจจัยหลัก ตามล าดับ
3. ก าหนดให้มีการบันทึกอัตราปุย และพันธ์ทดสอบ เรียงตามล าดับ Entry Number
๋
4. ก าหนดให้หมายเลขล าดับที่ 1 ของต่ละแปลงย่อยทั้ง 3 ซ ้า หมายถึงการทดลองที่ 6 ของฤดูปลูก
5. ก าหนดให้หมายเลขล าดับที่ 2 ของแต่ละแปลงย่อย ได้แก่ "1", "2" และ "3" แสดงถึงแปลงย่อยในซ ้าที่ 1, 2 และ 3
ตามล าดับ
6. ก าหนดให้แปลงย่อยในซ ้าที่ 1 เรียงล าดับตาม entry ในขณะที่ซ ้าที่ 2 และซ ้าที่ 3 มีการสุ่มภายใน block อย่างสมบูรณ์
และมีการสุ่มในทุกๆสภาพแวดล้อม (location) ของการทดลอง

59