Page 88 -

70 71

ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
ิ
์
เปลี่ยนแปลงลักษณะทางภูมิประเทศได้โดยง่าย ดังนั้นจึงพบว่ามิใช่ชายฝั่งทะเลทุกที่ที่จะพบแหล่งที่
อยู่อาศัยของชุมชน โดยชุมชนที่อาศัยอยู่ในพนที่ชายฝั่งทะเลส่วนใหญ่เป็นชุมชนขนาดเล็กประกอบ
ื้
ื้
อาชีพประมงพนบ้านและการค้าขายที่เกี่ยวข้องกับประมง การสร้างที่พกอาศัยไม่มีโครงสร้างที่
ั
ี
ซับซ้อน ใช้วัสดุที่สามารถหาได้ในท้องถิ่น ไม่ได้มีโครงสร้างที่แข็งแรงมากนักหากแต่ก็แข็งแรงเพยงพอ
่
แก่การอยู่อาศัย มีที่จอดเรือประมงขนาดเลกเพอออกจับสัตว์น้ำบริเวณชายฝั่ง และมีที่ซอมแซม
ื
่
็
อุปกรณ์ประมง ในบริเวณชุมชนมักพบการสร้างอาคารร้านค้า และระบบสาธารณูปโภคต่าง ๆ รวมอยู่
ถ้าหากบริเวณชายฝั่งมีทัศนียภาพที่สวยงามก็มักจะพบว่ามีการสร้างที่พกอาศัยเพอการท่องเที่ยว
ื่
ั
ธุรกิจนำเที่ยว และร้านอาหาร ซึ่งมีโครงสร้างที่แข็งแรงและการออกแบบทสวยงามแตกต่างจาก
ี
่
บ้านพักอาศัยของชุมชนท้องถิ่น ดังนั้นจึงเห็นได้ว่าพนที่บริเวณชายฝั่งทะเลมีความสำคัญอย่างมากต่อ
ื้
ื่
ั
การดำรงชีวิตของมนุษย์ นอกจากเป็นที่พกอาศัยของชาวประมง ยังสามารถเป็นแหล่งท่องเที่ยวเพอ
สร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชน โดยในประเทศไทยแหล่งชุมชนที่อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่งทะเลและมี
เอกลักษณ์ทางทัศนียภาพที่โดดเด่นจนกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ เช่น เกาะสีชัง จังหวัดชลบุรี
เกาะช้าง จังหวัดตราด และเกาะแรด จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นต้น

12. ป่าไม้ ภาพที่ 2.26 ป่าชายหาดในประเทศไทย

บริเวณชายฝั่งทะเลเป็นแหล่งทรัพยากรป่าไม้ที่สำคัญแห่งหนึ่ง โดยแบ่งป่าออกเป็น 2 ที่มา: เครือข่ายการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งประเทศไทย (2563)
ประเภท ได้แก ปาชายหาด และปาชายเลน ป่าทั้งสองประเภทนี้อยู่ในกลุ่มป่าพรุ (swamp forest)
่
่
่
ื
กล่าวคือ เป็นสังคมพชที่สามารถเจริญเติบโตอยู่ในบริเวณที่มีน้ำท่วมขังตลอดเวลาได้ โดยป่าชายหาด ส่วนป่าชายเลน (mangrove swamp forest) เป็นป่าที่อยู่บริเวณหาดเลนและมีการเชื่อมต่อ
(beach forest) เป็นป่าที่อยู่บริเวณริมชายฝั่งทะเลที่ไม่มีการเชื่อมต่อกับปากแม่น้ำ เป็นบริเวณที่น้ำ กับปากแม่น้ำ เป็นบริเวณที่น้ำทะเลท่วมถึง ดังภาพที่ 2.27 เช่นเดียวกับป่าชายหาด ดินบริเวณป่าชาย
ั
ื
ื
ทะเลท่วมถึง หรืออาจพบพรรณไม้กระจายเป็นหย่อม ๆ ปกคลุมบริเวณชายฝั่งทะเลที่เป็นดินทรายน้ำ เลนเป็นดินเค็ม และมีไอเค็ม ทำให้พนธุ์ไม้ที่พบเป็นพชที่สามารถทนทานต่อความเค็มได้ โดยพช
ทะเลท่วมไม่ถึง ดังภาพที่ 2.26 ป่าชายหาดดินค่อนข้างเค็มและมไอเค็ม (salt spray) จากน้ำทะเล ทำ พรรณที่พบส่วนใหญ่ เช่น โกงกางใบใหญ่ (Rhizophora mucronata) โกงกางใบเล็ก (Rhizophora
ี
ให้พชที่พบเป็นพชทนเค็ม (halophytes) นอกจากนี้สภาพภูมิอากาศยังมีร้อนจัด เนื่องจากมีแสดง apiculata) โกงกางหัวสุม (Bruguiera gymorrhiza) แสมดำ (Avicennia officinalis) ลำพู
ื
ื
้
แดดแผดเผาอยู่ตลอดเวลา และมีคลื่นลมแรง ต้นไม้ที่พบจึงมีลักษณโค้งงอและสามารถทนความแหง (Sonneratia caseolaris) และลำแพน (Sonneratia alba) เป็นต้น (นิวัติ เรืองพานิช, 2556) ชนิด
ิ
ิ
้
แล้งได้ (xerophytes) พนดินในป่าส่วนใหญ่ประกอบด้วยกรวด ทราย และโขดหน ถาพ้นป่ามีทราย ของต้นไม้ขึ้นอยู่กับระดับการท่วมถึงของน้ำทะเล โดยต้นไม้เหล่านี้มีลักษณะพเศษคือ มีรากช่วยใน
ื
ื้
้
ิ
ั
เป็นส่วนใหญ่พนธุ์ไม้ที่มักพบ เช่น สนทะเล (Casuarina equisetifolia) และตีนนก (Vitex trifolia) การหายใจ ทำให้สามารถทนทานอยู่ในดินเลนที่มีปริมาณออกซเจนต่ำได้ อีกทั้งลักษณะของรากคำยัน
เป็นต้น ส่วนถ้าพนประกอบด้วยกรวดเป็นส่วนใหญ่ พนธุ์ไม้ที่มักพบ เช่น กะทิง (Calophyllum และโครงสร้างของป่าที่มีความสลับซับซ้อน ยังสร้างซอกหลืบจำนวนมากเหมาะแก่การหลบภัยของ
ื้
ั
่
ื
ื่
ู
inophyllum) และหกวาง (Terminalia catappa) เป็นต้น (นิวัติ เรืองพานิช, 2556) ปัจจุบัน สัตว์น้ำ จึงพบสัตว์ทะเลหลากหลายชนิดเข้ามาสร้างแหล่งที่อยู่อาศัย เพออนุบาลตัวออนและสบพันธุ์
่
ประเทศไทยมีพื้นที่ป่าชายหาดทั้งหมด 47,149 ไร (75.43 ตารางกิโลเมตร) โดยจังหวัดพังงามีพื้นที่ป่า ทำให้ป่าชายเลนมีคุณค่าทางระบบนิเวศทางทะเลและชายฝั่งอย่างมาก
ชายหาดมากที่สุด รองลงมาคือ จังหวัดกระบี่ (ข้อมูลปี พ.ศ. 2563) ซึ่งส่วนใหญ่นำมาใช้ประโยชน์เพื่อ ประโยชน์ของป่าชายหาดและป่าชายเลน คือ เป็นแหล่งผลิตไม้เอาไว้ใช้ในการก่อสร้าง
ื
ื่
ั
การท่องเที่ยว เช่น กิจกรรมชายหาด การสร้างที่พกอาศัยเพอการท่องเที่ยว และท่าเทียบเรือ เป็นต้น บ้านเรือน การต่อเรือ การทำเครื่องมือทางการเกษตร เป็นแหล่งผลิตเชื้อเพลิง ได้แก่ ถ่านและฟน
(กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง, 2556) เพื่อใช้ในการหุงต้ม และเป็นเชื้อเพลิงในโรงงานอุตสาหกรรมต่าง ๆ เป็นแหล่งสารสกัดทางเคมี ได้แก ่
70 การจััดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่่�ง

���������������������������������� �.�������� ���������.indd 70
8/8/2567 10:48:55
���������������������������������� �.�������� ���������.indd 70 8/8/2567 10:48:55