Page 7 -

์
ิ
ิ
ื
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
แนวทางการประเมินค่าความไม่แน่นอนในการวัด

แนวทางการประเมินค่าความไม่แน่นอนของการวัด แบ่งเป็น 4 แนวทาง (พจมาน, 2564) ดังนี้

1. การประเมินค่าความไม่แน่นอนแบบ Bottom-up approach เป็นประเมินค่าความไม่แน่นอนโดยการ
พิจารณา และรวบรวมแหล่งความไม่แน่นอนย่อยทุกแหล่งที่มีผลต่อการวิเคราะห์ แล้วน ามารวมกันตามกฎการรวม

ค่าความไม่แน่นอน
2. การประเมินค่าความไม่แน่นอนแบบ Top-down approach หรือจากข้อตกลงตามวิธีทดสอบ
(Analytical methods approach) เป็นการประเมินค่าความไม่แน่นอนโดยใช้ข้อมูลจากกลุ่มห้องปฏิบัติการ หรือ

การเข้าร่วมโปรแกรมการทดสอบความช านาญระหว่างห้องปฏิบัติการ โดยการน าค่าความผิดพลาดเชิงระบบ ได้แก่
ค่า Bias และค่าความผิดพลาดเชิงสุ่ม ได้แก่ ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานที่ได้จากการทดสอบ Repeatability และ
Reproducibility มาหาค่าความไม่แน่นอนรวม
3. การประเมินค่าความไม่แน่นอนจากข้อมูลการตรวจสอบความใช้ได้ในวิธีทดสอบ (Method

validation approach) เป็นการประเมินค่าความไม่แน่นอนโดยใช้ข้อมูลจากการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธี
ระหว่างห้องปฏิบัติการ หรือภายในห้องปฏิบัติการเดียว โดยการค านวณผลรวมขององค์ประกอบของค่าความ
ไม่แน่นอนจากข้อมูลการประกันคุณภาพของห้องปฏิบัติการ ได้แก่ ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานจากการทดสอบ
Intermediate precision ค่า Bias ของกระบวนการวัด และข้อมูลอนๆที่เกี่ยวข้อง เช่น Ruggedness study
ื่
เป็นต้น

4. การประเมินค่าความไม่แน่นอนจากวิธีการทดสอบ (Test method approach) เป็นการประเมินค่า
ความไม่แน่นอนจากวิธีทดสอบ โดยน าทุกแหล่งความไม่แน่นอนที่ก าหนดไว้ในวิธีทดสอบมาค านวณหาค่าความไม่แน่นอน

ซึ่งในที่นี้ จะกล่าวถึงขั้นตอนการประเมินค่าความไม่แน่นอนแบบ Bottom-up approach
ตาม Eurachem (2012) โดยน าวิธีวิเคราะห์หาปริมาณธาตุอาหารหลักในปุ๋ยเคมี 4 วิธีวิเคราะห์ ประกอบด้วย
การวิเคราะห์ไนโตรเจนทั้งหมด โดย Combustion method และ Kjeldahl method, ฟอสฟอรัสทั้งหมดโดย

Spectrophotometric molybdovanadophosphate method และโพแทสเซียมที่ละลายน้ าโดย Flame
ื่
photometric method มาเป็นกรณีศึกษาในการใช้โปรแกรมการค านวณส าเร็จรูป เพอประเมินค่าความ
ไม่แน่นอน

___________________________________________________________________________________________
คู่มือการใช้โปรแกรมการประเมินค่าความไม่แน่นอนของการวิเคราะห์ธาตุอาหารหลักในปุ๋ยเคมี | 1