Page 62 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3) การเลี้ยงปลานิล

อัตราการปล่อยพันธุ์ปลานิล สมาชิกที่เลี้ยงปลานิลทั้งสองรูปแบบปล่อยพันธุ์ปลาไม่ต่างกันมากนัก โดย

เฉลี่ยสมาชิกที่เลี้ยงปลานิลอย่างเดียวปล่อยพันธุ์ปลา 4,497 ตัว/ไร่ มีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 711 ตัว/ไร่ หนาแน่นที่สุด
5,667 ตัว/ไร่ และที่ปล่อยบางที่สุด 3.500 ตัว/ไร่ และสมาชิกที่เลี้ยงปลานิลโดยมีคอกสุกรบนบ่อปลาปล่อยพันธุ์ปลานิล
บางกว่าสมาชิกที่เลี้ยงปลานิลอย่างเดียวเล็กน้อยคือเป็น 3,024 ตัว/ไร่โดยเฉลี่ย มีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 748 ตัว/ไร่
หนาแน่นที่สุด 4,000 ตัว/ไร่ และที่ปล่อยบางที่สุด 2,000 ตัว/ไร่ (ตารางที่ 2-14)

ระยะเวลาเลี้ยง ระยะเวลาที่เลี้ยงใกล้เคียงกันทั้งสองรูปแบบ การเลี้ยงปลานิลอย่างเดียวใช้เวลาโดยเฉลี่ย
219 วัน/รอบ มีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 20 วัน/รอบ ที่ใช้เวลาเลี้ยงนานที่สุดคือ 270 วัน และที่เวลาสั้นที่สุดคือ 190 วัน
ในขณะที่การเลี้ยงปลานิลโดยมีคอกสุกรบนบ่อโดยเฉลี่ยใช้เวลา 208 วัน มีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 46 วัน/รอบ ที่ใช้เวลา
เลี้ยงนานที่สุดคือ 270 วัน และที่เวลาสั้นที่สุดคือ 120 วัน มีความแตกต่างกันมากกว่าการเลี้ยงปลานิลอย่างเดียว การ

เลี้ยงปลานิลในพื้นที่อําเภอพานใช้เวลาประมาณเจ็ดเดือน ได้ปลาขนาดใหญ่กว่าที่เลี้ยงกันในที่อื่นๆ

อัตรารอด สมาชิกที่เลี้ยงปลานิลอย่างเดียวรายงานอัตรารอดซึ่งมีค่าเฉลี่ยร้อยละ 69 โดยมีค่าเบี่ยงเบน
มาตรฐานร้อยละ 22 อัตรารอดสูงสุดที่สมาชิกรายงานคือร้อยละ 99 และที่ตํ่าสุดคือ ร้อยละ 15 ค่าเฉลี่ยของอัตรารอดที่
สมาชิกซึ่งเลี้ยงปลานิลโดยมีคอกสุกรบนบ่อปลารายงานคือร้อยละ 71 สูงกว่าค่าเฉลี่ยของการเลี้ยงปลานิลอย่างเดียว

เล็กน้อย โดยมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานร้อยละ 22 อัตรารอดสูงสุดที่สมาชิกรายงานคือร้อยละ 90 และที่ตํ่าสุดคือ ร้อยละ
25

จ านวนรอบการเลี้ยง โดยเฉลี่ยสมาชิกที่เลี้ยงปลานิลอย่างเดียวเลี้ยงปลานิล 1.4 รอบ/ปี มีค่าเบี่ยงเบน
มาตรฐาน 0.4 รอบ/ปี จํานวนรอบการเลี้ยงสูงที่สุด 2 รอบ/ปี และมีที่เลี้ยงเพียง 1 รอบ/ปี สมาชิกที่เลี้ยงปลานิลโดยมี

คอกสุกรอยู่บนบ่อมีรอบการเลี้ยงโดยเฉลี่ย 1.8 รอบ/ปี มีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.7 รอบ/ปี จํานวนรอบการเลี้ยงสูงที่สุด
3 รอบ/ปี น้อยที่สุด 1 รอบ/ปี

4) ต้นทุน-รายได้ มีรายละเอียดดังต่อไปนี้

การเลี้ยงปลานิลอย่างเดียว สมาชิกที่เลี้ยงปลานิลอย่างเดียวมีต้นทุนรวม 114,669 บาท/ไร่/รอบ เป็นต้นทุน
คงที่ 14.695 บาท/ไร่/รอบ หรือร้อยละ 12.81 ของต้นทุนรวม ส่วนใหญ่เป็นการประเมินค่าเสื่อม ประกอบด้วยต้นทุนค่า
พาหนะ ร้อยละ 7.27 ซึ่งประเมินเป็นค่าเสื่อมราคา/ไร่/รอบการเลี้ยง ค่าบ่อเลี้ยงปลานิล ร้อยละ 3.34 ได้แก่ค่าขุดและ
อุปกรณ์จัดทําบ่อเลี้ยงปลา และยังมีค่าติดตั้งระบบนํ้า ประกอบด้วยเครื่องสูบนํ้าและเครื่องตีนํ้าให้อากาศเป็นสําคัญ
ประเมินค่าเสื่อม/ไร่/รอบเช่นเดียวกัน ค่าอุปกรณ์ระบบอาหารมีทั้งเครื่องผสมอาหารและเครื่องให้อาหาร ค่าอุปกรณ์

ระบบจับปลานิลรวมทั้งอุปกรณ์บรรจุปลาที่จับ ในส่วนค่าที่ดินประเมินจากค่าเช่าที่ดินซึ่งเป็น 775 บาท/ไร่/รอบ

ต้นทุนผันแปร เฉลี่ย 99,974 บาท/ไร่/รอบ หรือร้อยละ 87.19 ของต้นทุนรวม ส่วนใหญ่เป็นต้นทุนเงินสด และ
มีค่าเสียโอกาสแรงงานในครัวเรือนที่ได้ประเมินไว้ในส่วนของแรงงาน ต้นทุนผันแปรที่สําคัญได้แก่ค่าอาหารสําเร็จรูปซึ่ง
สูงถึง 59,167 บาท/ไร่/รอบ หรือร้อยละ 51.60 ของต้นทุนรวม ตามมาด้วยค่าแรงงาน 32,477 บาท/ไร่/รอบ หรือร้อยละ

28.32 ของต้นทุนรวม แต่ในส่วนของค่าแรงงานนี้ส่วนใหญ่คือร้อยละ 25.08 เป็นค่าเสียโอกาสของแรงงานครัวเรือน
ไม่ได้จ้าง แรงงานที่จ้างมักจะเป็นแรงงานที่ต้องใช้ในการจับปลาเท่านั้น ค่าพันธุ์ปลาโดยเฉลี่ยเป็น 2,633 บาท/ไร่/รอบ
หรือ ร้อยละ 2.30 ของต้นทุนรวม นอกจากนั้นมีค่าเวชภัณฑ์/เคมีภัณฑ์ ค่าไฟฟ้า อาหารเสริม/วิตามิน ค่านํ้ามัน
เชื้อเพลิง และค่านํ้า รวมกันเป็นร้อยละ 7.26 ของต้นทุนรวม

2-20