Page 196 -
P. 196
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
โคลงกลบทจารึกวัดพระเชตุพน*
ผู้เขียนเห็นว่าโคลงกลบทเป็นศิลปะอย่างหนึ่ง จึงได้เริ่มศึกษาโคลงกลบทมากว่า
๓๐ ปีแล้ว และได้เผยแพร่ผลการศึกษาไป ว่าการอ่านโคลงกลบทจะต้องอาศัยลวดลาย
และระบบที่สมมาตรกัน เช่น ถ้าอ่านเวียนขวาเป็นก้นหอยก็ต้องเวียนไปทางเดียวกันด้วย
ลวดลายเดียวกัน คือเป็นก้นหอยทั้งสี่บาท บางบทต้องเดินไปแบบม้าหมากรุก ในกรณีเช่นนี้
ถ้าผู้อ่านเล่นหมากรุกไม่เป็น ก็อาจมองไม่เห็นคำาตอบที่ถูกต้องได้ แต่บทความของผู้เขียน
อาจจะไม่แพร่หลายไป ใน พ.ศ. ๒๕๔๔ นี้เองผู้เขียนได้รับหนังสือ ครรภครรลองร้อยกรอง
ไทย ของกรมศิลปากร หนังสือนี้ยังอ้างงานที่อ่านอย่างไม่มีระบบซึ่งทำามาก่อนบทความ
ของผู้เขียน คำาตอบจึงผิดพลาดเป็นส่วนใหญ่ พร้อมๆ กันนี้ผู้เขียนได้รับหนังสือประชุมจารึก
วัดพระเชตุพน จึงเห็นควรเฉลยวิธีอ่านและเน้นให้เห็นว่า การอ่านต้องมีระบบอย่างใด และ
นำามาแสดงในปาฐกถาวันศิลป์ พีระศรี ครั้งนี้ หลักเกณฑ์การอ่านโคลงกลบทจะได้แพร่หลาย
ออกไป ผู้ฟังจะได้ชื่นชมศิลปะในการแต่งโคลงกลบท เห็นความงดงามและเห็นความเป็น
อัจฉริยะของผู้แต่ง และภาคภูมิในมรดกทางภาษาศิลป์ของคนไทยตลอดไป
เพื่อความสมบูรณ์ผู้เขียนได้ทำาโคลงเฉลยโคลงกลบทจารึกวัดพระเชตุพนและนำา
บทความโคลงกลบทมาแสดงไว้ท้ายคำาบรรยายนี้
*จาก ประเสริฐ ณ นคร ๒๕๔๔. จารึกกับประวัติศาสตร์ศิลป์ ปาฐกถาศิลป์ พีระศรี ครั้งที่ ๖
กรุงเทพฯ : Millet Group.
194
