Page 47 -

โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

43

ผีเสื้อหนอนม้วนใบเผ่า Enarmoniini ทั้งหมด 36 ตัว จ�าแนกได้ 10 รูปแบบสัณฐาน ใน 4 สกุล คือ สกุล Ancylis 4 รูป
แบบสัณฐาน, สกุล Cyphophanes 1 รูปแบบสัณฐาน, สกุล Eucosmogastra 3 รูปแบบสัณฐาน และ สกุล Loboschiza
จ�านวน 2 รูปแบบสัณฐาน ในจ�านวนนี้มี 3 สกุล และ 1 รูปแบบสัณฐานที่จ�าแนกชนิดได้เป็นรายงานการค้นพบใน
ประเทศไทยเป็นครั้งแรก

ค�าส�าคัญ: วงศ์ผีเสื้อหนอนม้วนใบ Enarmoniini, Olethreutinae Loboschiza koenigiana

ค�าน�า (KCN) เป็นสารฆ่า น�ามาจัดรูปร่างบนแท่นจัดรูปร่าง อบ

ผีเสื้อหนอนม้วนใบเผ่า Enarmoniini เป็นผีเสื้อ ในตู้อบแมลงที่อุณหภูมิประมาณ 50 องศาเซลเซียส เป็น
กลางคืนขนาดเล็กจัดอยู่ในวงศ์ Tortricidae วงศ์ย่อย เวลาอย่างน้อยหนึ่งสัปดาห์ น�าตัวอย่างผีเสื้อมาเพื่อท�า
Olethreutinae ทั่วโลกมีประมาณ 1,715 ชนิด (Brown, สไลด์ถาวรของอวัยวะสืบพันธุ์โดยใช้วิธีของ (Pinkaew,
2005) มีรายงานว่าผีเสื้อหนอนม้วนใบหลายชนิดจัด 2006) วัดขนาด ตรวจสอบลักษณะต่างๆ ของผีเสื้อ
เป็นศัตรูที่ส�าคัญทางการเกษตรและป่าไม้ และมีการ ด้วยกล้อง Stereomicroscope ของ Olympus รุ่น SZ40
แพร่กระจายอยู่ในหลายเขตภูมิภาคของโลก โดยเผ่า ส่วนประกอบของอวัยวะสืบพันธุ์ใช้กล้อง Compound
Enarmoniini มีการแพร่กระจายในประเทศเขตภูมิภาค microscope ของ Olympus รุ่น CH2
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นจ�านวนมาก แต่ในประเทศไทย
นั้นมีการศึกษาเกี่ยวกับผีเสื้อหนอนม้วนใบในกลุ่มนี้ ผลและวิจารณ์

น้อยมาก จากการตรวจเอกสารพบว่าในประเทศไทย
เคยมีการรายงานผีเสื้อหนอนม้วนใบ เผ่า Enarmoniini จากการศึกษาและเก็บตัวอย่างผีเสื้อหนอนม้วน
จ�านวน 5 ชนิด ในสกุล Ancylis (Kawabe, 1989, 1995) ใบเผ่า Enarmoniini ตลอดระยะ 1 ปี พบผีเสื้อหนอนม้วน
ในการศึกษาครั้งนี้ได้ท�าการส�ารวจและเก็บตัวอย่างผีเสื้อ ใบเผ่า Enarmoniini ทั้งหมด 36 ตัว จ�าแนกได้ 10 รูป
หนอนม้วนใบเผ่า Enarmoniini ในสถานีวิจัยและฝึก แบบสัณฐาน ใน 4 สกุล จ�านวนนี้สามารถจ�าแนกระดับ
อบรมวนเกษตรตราด เนื่องจากพื้นที่มีการปลูกพืชใน ชนิดได้เพียง 3 ชนิด คือ Ancylis aromatias, Ancylis
ระบบวนเกษตร โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อท�าการจ�าแนก hylaea และ Loboschiza koenigiana พบว่ามี 2 ชนิดที่
ชนิดผีเสื้อหนอนม้วนใบในเผ่า Enarmoniini และยัง เคยมีรายงานในประเทศไทยโดย Kawabe (1989) คือ
สามารถใช้เป็นฐานข้อมูลของผีเสื้อหนอนม้วนใบวงศ์ Ancylis aromatias และ Ancylis hylaea นอกจากนั้น
ย่อย Olethreutinae ในภาคตะวันออกของประเทศไทย สามารถจ�าแนกได้เพียงระดับสกุล ได้แก่ สกุล Ancylis
จ�านวน 2 รูปแบบสัณฐาน คือ Ancylis sp.1 และ Ancylis
อุปกรณ์และวิธีการ sp.2 สกุล Cyphophanes จ�านวน 1 รูปแบบสัณฐาน คือ
Cyphophanes sp. สกุล Eucosmogastra จ�านวน 3 รูป
ท�าการเก็บตัวอย่างผีเสื้อหนอนม้วนใบจาก แบบสัณฐาน คือ Eucosmogastra sp.1, Eucosmogastra
สถานีวิจัยและฝึกอบรมวนเกษตรตราด จังหวัดตราด sp.2 และ Eucosmogastra sp.3 สกุล Loboschiza จ�านวน
จ�านวน 6 ครั้ง ทุกๆ 2 เดือน ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 1 รูปแบบสัณฐาน คือ Loboschiza sp. ซึ่ง 4 สกุลที่กล่าว
2554 - เดือนกันยายน พ.ศ. 2555 โดยใช้กับดักแสงไฟ มา คือ Ancylis, Cyphophanes, Eucosmogastra และ
blacklight ขนาด 20 วัตต์ มีแบตเตอรี่รถยนต์ขนาด 12 โวลต์ Loboschiza รวมถึง 1 รูปแบบสัณฐานที่สามารถระบุ
เป็นแหล่งพลังงาน เปิดไฟตั้งแต่เวลา 18.00-06.00 น. ชนิดได้ คือ Loboschiza koenigiana นั้นเป็นการรายงาน
จับผีเสื้อโดยใช้ขวดฆ่าแมลงซึ่งใช้โพแทสเซียมไซยาไนด์ การค้นพบในประเทศไทยเป็นครั้งแรก (new record)