Page 115 -
P. 115
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
5.4.2 กำรสูญเขำหรือกำรท�ำลำยเขำ
การสูญเขา หรือท�าลายเขา เป็นวิธีการท�าให้เซลล์ของปุ่มเขาตายไปด้วยวิธีการอย่างใดอย่างหนึ่ง
เพื่อไม่ให้โคมีเขา ไม่ให้ปุ่มเขามีการเจริญเติบโต ทั้งนี้เนื่องจากการที่โคมีเขาอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้เลี้ยง
และผู้ที่เกี่ยวข้องได้ อาจท�าให้เกิดการท�าาร้ายกันเอง ท�าให้เกิดบาดแผล เสียค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษา
โคบางตัวอาจมีเขายาวโง้งเข้ามาทิ่มแทงใบหน้าหรือตาตนเองได้ ช่วยลดขนาดการใช้พื้นที่ เพื่อควบคุมดูแลโค
และความปลอดภัย โดยอายุที่ควรตัดเขาควรตัดเขาในขณะที่อายุยังน้อย ช่วงอายุตั้งแต่ 10 วัน ถึง 5 เดือน
เนื่องจากปุ่มเขามีขนาดเล็ก ความเจ็บปวดที่เกิดขึ้นก็น้อย การบังคับสัตว์ท�าได้ง่าย และแผลก็จะหายได้เร็ว
วิธีการตัดเขา ขึ้นอยู่กับอายุของโคมีหลายวิธี เช่น
1) การใช้สารเคมี วิธีที่นิยมใช้ส่วนใหญ่คือการใช้โซดาไฟ อาจใช้ในรูปแบบแห้ง หรือใช้ในรูปของเหลว
คล้ายยาสีฟัน ใช้กับลูกโคเมื่อแรกเกิดอายุไม่เกิน 10 วัน โดยตัดขนบริเวณรอบๆ ปุ่มเขาออก ใช้ขี้ผึ้งหรือจารบี
ทารอบๆ ปุ่มเขาเพื่อปูองกันไม่ให้โซดาไฟไหลไปถูกบริเวณอื่น จากนั้นใช้กระดาษทรายถูบริเวณปุ่มเขาให้เกิด
แผลถลอก เอาแท่งโซดาไฟถูบริเวณปุ่มเขาจนมีเลือดซึมเล็กน้อย ถ้าเป็นชนิดเหลวข้นให้เอาโซดาไฟเหลวทา
บนปุ่มเขา ในพื้นบ้านใช้ปูนแดงกับสบู่กรดในปริมาณเท่าๆ กัน กวนผสมน�้าาจนเหลวคล้ายยาสีฟัน ใช้แทนโซดาไฟ
เหลวได้ข้อควรระวังในช่วงแรกที่ทาโซดาไฟ ให้แยกลูกโคออกจากแม่อย่างน้อยครึ่งชั่วโมง เพื่อไม่ให้แม่เลียออก
2) การใช้เหล็กร้อน ใช้เหล็กเผาไฟแล้วทาบลงประมาณ 10–20 วินาที แล้วโรยยาป้องกัน แมลง
ปกติจะตกสะเก็ดภายใน 4–6 สัปดาห์ และการใช้เหล็กร้อน อายุไม่ควรเกิน 5 เดือน ใช้เหล็กร้อนขนาดศูนย์กลาง
6 หุนให้พอดีเพื่อป้องกันการงอกได้อีก
ภำพที่ 15 กำรสูญเขำลูกโคโดยใช้เหล็กร้อน
คู่มือปฏิบัติ การผลิตโคเนื้อเชิงการค้า ส�าหรับเกษตรกร 113
Commercial Beef Cattle Production Handbook Farmer Edition
