Page 3 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

คํานํา

จากหลักฐานปรากฏในประวัติศาสตรของไทยนั้น รัฐไดใหความสําคัญกับการพัฒนาแหลงน้ํามาอยาง
ตอเนื่องตั้งแตสมัยสุโขทัยจนถึงปจจุบัน เปนเพราะรัฐตระหนักดีวานอกจากน้ําจะเปนปจจัยหลักในการดํารงชีวิต
ของมนุษยแลว น้ํายังเปนปจจัยหลักในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศอีกดวย จากสภาพของ

ประเทศที่เคยมีน้ําอุดมสมบูรณ ทั้งเพื่อการเกษตรและกิจกรรมอื่นๆ มาเปนเวลาชานาน ถึงปจจุบันมีปญหา 3
ประการ คือ การขาดแคลนน้ํา อุทกภัย คุณภาพน้ํา และมีแนวโนมวาจะทวีความรุนแรงยิ่งขึ้นในอนาคต จึงทําใหเกิด
วิกฤติเรื่องน้ําขึ้นในสังคมไทย โดยเกิดความขัดแยงในแนวคิดการพัฒนาทรัพยากรน้ําระหวางรัฐบาลและนักวิชาการ
จากสถาบันตางๆ รวมทั้งจากองคกรภาคเอกชน ถึงแมวารัฐไดมีนโยบายน้ํามาอยางยาวนานก็ตามอาจจะมีจุดออนบาง

ประการที่ทําใหเกิดปญหา 3 ประการ ดังกลาวขางตนขึ้น และอาจจําเปนจะตองมีการกําหนดนโยบายน้ําขึ้นใหมใน
อนาคต การกําหนดนโยบายน้ําขึ้นใหมนั้นจําเปนจะตองทบทวนนโยบายน้ําที่กําหนดไวเดิมวามีเจตนารมยและสาระสําคัญ
อยางไรจึงสงผลใหเกิดปญหาขึ้นในปจจุบัน โครงการวิจัยเรื่อง “นโยบายน้ําไทย : ฐานความรูเพื่ออนาคต” จึงได
รวบรวมนโยบายน้ําที่ไดกําหนดขึ้นจากอดีตถึงปจจุบัน ซึ่งปรากฎอยูในเอกสารของหนวยงานและสถาบันตางๆ แลว

จัดทําเปนฐานขอมูลโดยเรียงลําดับเวลาในลักษณะจดหมายเหตุ (Chronicle) ทั้งนี้เปนการรวบรวมจากจดหมายเหตุ
กฎและระเบียบ คําแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรีตอรัฐสภา มติคณะรัฐมนตรี แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
แหงชาติ ฉบับที่ 1-11 แผนบริหารราชการแผนดิน รวมทั้งมติของคณะกรรมการ นโยบายของกระทรวงตางๆ

และเหตุการณที่สําคัญ ที่เกี่ยวของกับการบริหารจัดการน้ํา ตลอดจนขอมูลจากสถาบันวิจัยตางๆ คณะวิจัยหวังวาจะ
เปนประโยชนในการใชคนควาและเปนเอกสารอางอิงในอนาคต
รายงานการวิจัยโครงการนี้มี 5 เลมๆ แรกคือเอกสารหลักที่สรุปสาระสําคัญ จากเอกสารประกอบเลมที่ 1-4
เอกสารประกอบ เลมที่ 1 และ 2 เปนผลจากการทบทวนนโยบายน้ําตั้งแตสมัยสุโขทัย พ.ศ. 1762 จนถึงสิ้นแผนพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ 11 พ.ศ. 2559 รวมทั้งทบทวนถึงเหตุการณที่เกี่ยวของกับนโยบายน้ํา

โดยเรียงลําดับเวลาเปน 14 ระยะ และจัดทําเปนบทตางๆ รวม 15 บท เอกสารประกอบเลมที่ 3 พลวัตนโยบายน้ําไทย
มี 1 บท คือบทที่ 16 เอกสารประกอบเลมที่ 4 ผลจากนโยบายน้ําไทยมี 3 บท คือ บทที่ 17 การบริหารจัดการ
ทรัพยากรน้ําไทย บทที่ 18 การคัดคานนโยบายน้ําไทย และบทที่ 19 สถานการณทรัพยากรน้ําไทยในปจจุบัน

คณะผูวิจัย

ก