Page 53 -
P. 53
โครงการหนังสืออิเล็คทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
โครงการฝายชะลอความชุ่มชื้น การสร้างฝายชะลอความชุ่มชื้น หรือ Check dam เป็นระบบการ
ชลประทานแบบง่ายๆ จากภูมิปัญญาของชาวไทยภูเขา ในลักษณะ
ของฝายกั้นน้ำเล็กๆ ตามร่องน้ำธรรมชาติ เพื่อชะลอการไหล
ของน้ำให้ช้าลง รวมทั้งสามารถชักน้ำจากฝายส่งผ่านตามท่อไม้ไผ่
กระจายความชุ่มชื้นออกไปสองข้างลำห้วยลำธาร ช่วยสร้างความ
ชุ่มชื้นให้กับพื้นดินและชั้นบรรยากาศในบริเวณโดยรอบ ทำให้ป่า
มีสภาพดีขึ้นเป็นลำดับ รวมทั้งเป็นการเก็บกักตะกอนที่ไหลลงมากับ
น้ำ ยืดอายุแหล่งน้ำตอนล่างมิให้ตื้นเขิน และสามารถใช้เป็นแนวทาง
ป้องกันไฟป่าได้ด้วย
รูปแบบฝายอนุรักษ์ต้นน้ำที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
พระราชทานแนวพระราชดำริให้จัดทำ คือ ฝายแบบท้องถิ่น
เบื้องต้น ที่สามารถสร้างได้ง่ายๆ ด้วยวัสดุธรรมชาติในท้องถิ่น
ฝายแบบเรียงด้วยหินค่อนข้างถาวร เป็นฝายที่ก่อสร้างด้วย
การเรียงหินเป็นผนังกั้นน้ำ โดยก่อสร้างบริเวณตอนกลางและตอน
ล่างของลำห้วย ฝายแบบคอนกรีตเสริมเหล็ก เป็นการ
ก่อสร้างแบบถาวร ส่วนมากก่อสร้างในบริเวณตอนปลายของ
ลำห้วย ทำให้สามารถดักตะกอนและเก็บกักน้ำในฤดูแล้งได้ดี
49
