Page 122 -

ิ
์
ื
ิ
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ครั้งแรกเกี่ยวกับยีสตผิวใบพืชในประเทศไทยที่ผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติกไดดวย ยีสตจากผิวใบ

ขาว Rh. paludigena DMKU-RP301 ซึ่งเปนยีสตในไฟลัม Basidiomycota ผลิตกรดอินโดล-3-

แอซีติกไดไมแตกตางกันมากนักเมื่อเลี้ยงดวยอาหารที่ปรับสวนประกอบใหเหมาะสม ในฟลาสกแบบ

เขยา และในถังหมักขนาด 2 ลิตร โดยผลิตได 1,623 และ 1,627 มิลลิกรัมตอลิตร ตามลำดับ เมื่อ

เลี้ยงในอาหารที่มีซูโครส 0.9 เปอรเซ็นต และยีสตเอ็กแทรกต 0.9 เปอรเซ็นต เปนแหลงคารบอน

และแหลงไนโตรเจน ตามลำดับ และเติมแอล-ทริปโทเฟน 0.45 เปอรเซ็นตเปนสารตั้งตน (Nutaratat

et al. 2015) เมื่อปรับรูปแบบการเพาะเลี้ยงยีสต R. paludigenum DMKU-RP301 เปนแบบเฟด-

แบตซในถังหมักขนาด 2 ลิตร พบวาสามารถเพิ่มผลผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติกไดเปน 2,743

มิลลิกรัมตอลิตร (คิดเปนคาอัตราการผลิตเทากับ 25.4 มิลลิกรัมตอลิตรตอชั่วโมง) ซึงแสดงใหเห็น
่
วาการเพาะเลี้ยงแบบเฟด-แบตซชวยเพิ่มการผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติกโดยยีสต Rh. paludigena

DMKU-RP301 ไดในแงของความเขมขนและอัตราการผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติก (Nutaratat et al.

2016) นอกจากนั้น Rhodosporidiobolus fluvialis DMKU-CP293 ซึ่งเปนยีสตผิวใบที่อยูในไฟลัม บทที่ 4

Basidiomycota เชนกัน แตแยกมาจากใบขาวโพด สามารถผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติกไดสูง จึง

ศึกษาประสิทธิภาพการผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติก โดยเริ่มจากการศึกษาภาวะที่เหมาะสมตอการ

ผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติก พบวาแหลงคารบอนและแหลงพลังงานที่เหมาะสมเพื่อการเจริญและ

การผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติกในฟลาสก คือ กลีเซอรอล จึงไดศึกษาการลดตนทุนการผลิตโดย

การใชกลีเซอรอลดิบทดแทนกลีเซอรอลบริสุทธิ์ ซึ่งกลีเซอรอลดิบมีราคาถูกกวาเนื่องจากเปน

ผลผลิตพลอยไดจากปฏิกิริยาทรานสเอสเทอริฟเคชัน (transesterification) ของน้ำมันพืชหรือ

ไขมันสัตวในการผลิตไบโอดีเซล การศึกษาภาวะที่เหมาะสมโดยใชวิธีศึกษาทีละปจจัยรวมกับ

วิธีพื้นผิวตอบสนองพบวา อาหารเลี้ยงเชื้อที่เหมาะสมตอการผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติก

ประกอบดวยกลีเซอรอลดิบ 4.5 เปอรเซ็นต น้ำแชขาวโพด (corn steep liquor) 2 เปอรเซ็นต และ

แอล-ทริปโทเฟน (เกรดอาหารสัตว) 0.55 เปอรเซ็นต ซึ่ง Rh. fluvialis DMKU-CP293 ผลิต

กรดอินโดล-3-แอซีติกไดเพิ่มขึ้นจากเดิม 3.3 เทา เมื่อเลี้ยงยีสตนาน 5 วัน คิดเปนคาการผลิต

กรดอินโดล-3-แอซีติกเทากับ 29.29 มิลลิกรัมตอลิตรตอชั่วโมงและคาผลไดของกรดอินโดล-3-

แอซีติกเทากับ 0.65 มิลลิกรัมตอมิลลิกรัมของแอล-ทริปโทเฟน และเมื่อใชอาหารสูตรเหมาะสมนี้

ทำใหลดตนทุนอาหารเลี้ยงยีสตลงได 3.6 เทา จากนั้นไดขยายการผลิตโดยเพาะเลี้ยงยีสตในถังหมัก

แบบกวนขนาดนำรอง (pilot scale fermentor) ปริมาตร 100 ลิตร แตเนื่องจากปญหาที่มักเกิดขึ้น

จากการขยายระดับการผลิตเมแทบอไลตโดยจุลินทรีย คือ การเจริญและผลผลิตที่ลดลง ดังนั้น

การผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติกในถังหมักขนาด 100 ลิตรจึงใชกลยุทธการรักษาความเร็วของ

ปลายใบพัดกวน (impeller tip speed, Vtip) ใหคงที่ สงผลใหผลิตกรดอินโดล-3-แอซีติกไดสูงถึง

การประยุกตใชยีสตเพื่อการเกษตรและอุตสาหกรรมยุคใหม 113