Page 50 -
P. 50
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ปีที่ 19 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน 2555) 39
ลิลิตกระบวนพยุหยาตราสถลมารคและชลมารค:
จากพระราชพิธีสู่วรรณคดีเฉลิมพระเกียรติ
Lilit on the Royal Kathin Land and Water Processions:
From a Royal Ceremony to a Eulogy for King
ธานีรัตน์ จัตุทะศรี
Thaneerat Jatuthasri
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษาวิเคราะห์วรรณคดีเรื่องลิลิตกระบวนพยุหยาตรา
สถลมารคและชลมารค พระนิพนธ์ในสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต
ชิโนรส ในฐานะวรรณคดีเฉลิมพระเกียรติ ผลการศึกษาพบว่า การน าเสนอภาพ
การเสด็จพระราชด าเนินของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวไปถวายผ้าพระ
กฐินโดยกระบวนพยุหยาตราในลิลิตเรื่องนี้มีการผสานคติต่างๆ เกี่ยวกับ
พระมหากษัตริย์มาใช้ในการพรรณนาอย่างมีวรรณศิลป์ เพื่อสรรเสริญพระเกียรติ
คุณอันยิ่งใหญ่ของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวในฐานะพระมหากษัตริย์ผู้
ทรงหลอมรวมความเป็นธรรมราชา พญาจักรพรรดิราช และพระโพธิสัตว์ ไว้รวมกัน
ท าให้ลิลิตเรื่องนี้เป็น “วรรณคดีเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า
เจ้าอยู่หัว” อย่างสมบูรณ์
บทความวิจัยนี้ปรับปรุงจากบทความที่น าเสนอในงาน “ฉลองจารึกวัดโพธิ์
มรดกความทรงจ าแห่งโลก 2554” เมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2554
อาจารย์ประจ าภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย
