Page 17 -
P. 17
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
8 | คู่มือมาตรฐานคุณภาพสิ่งแวดล้อมธรรมชาติประเภทภูเขา
2.1 แหล่งธรรมชาติประเภทภูเขา
แหล่งธรรมชาติประเภทภูเขา จากพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ได้ให้ความหมาย ภูเขา ไว้ว่าหมายถึง เนินที่สูงขึ้นไป เป็นจอม
เด่นหรือเป็นเขาขนาดใหญ่และสูง ในแต่ละภาคมักจะมีชื่อเรียกต่างๆ กัน เช่น ภาคเหนือจะเรียกว่า “ดอย” เช่น ดอยสุเทพ ดอยอินทนนท์
ภาคอีสานจะเรียกว่า “ภู” เช่น ภูกระดึง ภูหลวง ส่วนทางภาคใต้จะเรียกว่า “เขา” เช่น เขาหลวง เขานางหงส์ เป็นต้น ส่วนอักขรานุกรมภูมิศาสตร์ไทย
พ.ศ.2546 ภูเขา หมายถึง พื้นผิวโลก ซึ่งสูงขึ้นจากพื้นที่โดยรอบจากการกระทำของธรรมชาติ ในภาษาอังกฤษมีคำที่ใช้ต่างกัน 2 คำ คือ mountain
หมายถึงภูเขาหรือเขาที่มีระดับสูงจากพื้นที่โดยรอบตั้งแต่ 600 เมตร ขึ้นไป หากมีความสูงระหว่าง 150-600 เมตร เรียกว่า hill ส่วน ทิวเขา หมายถึง
การรวมกลุ่มของภูเขาต่างๆ เป็นแนวต่อเนื่องกันไปเป็นระยะยาวๆ ตรงกับคำในภาษาอังกฤษว่า mountain range หรือใช้คำว่า เทือกเขา ในกรณี
ซึ่งมีทิวเขาหรือเทือกเขาตั้งอยู่เป็นจำนวนมากในพื้นที่แห่งใดแห่งหนึ่ง จะก่อให้เกิดเป็น ระบบทิวเขา หรือ ระบบเทือกเขา ขึ้นในพื้นที่แห่งนั้น คำว่า
ระบบทิวเขาหรือระบบเทือกเขา ซึ่งตรงกับภาษาอังกฤษว่า mountain system จึงหมายถึง การประสานสัมพันธ์ของทิวเขาหรือเทือกเขาต่างๆ ที่มีอยู่
ในพื้นที่ให้รวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันโดยแสดงรูปแบบในด้านที่ตั้ง ทิศทางและระยะทางของทิวเขาต่างๆ ให้เป็นได้อย่างชัดเจน (สำนักงานนโยบาย
และแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, 2547)
ระบบนิเวศภูเขา หมายถึง พื้นที่ที่อยู่ในระดับสูงที่มีปัจจัยแวดล้อมหนาวเย็นอันเนื่องมาจากความสูงจากระดับน้ำทะเล บางฤดูกาลมีเมฆ
หมอกปกคลุมเกือบตลอดเวลา จึงมีความชื้นในอากาศสูงและมีปริมาณน้ำฝนรายปีค่อนข้างมาก ชนิดพืชและสัตว์แสดงออกถึงการปรับตัวให้สัมพันธ์
กับสภาพปัจจัยแวดล้อมที่มีลักษณะเป็นพิเศษดังกล่าว เป็นระบบนิเวศที่มีความสำคัญต่อการเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารของโลก สำหรับประเทศไทย ได้แก่
สังคมพืชที่เป็นป่าดงดิบเขาที่มีระดับความสูงเกินกว่า 1,000 เมตรจากระดับน้ำทะเลโดยประมาณ (อุทิศ, 2542)
แหล่งธรรมชาติ ประเภทภูเขาอาจเป็นภูเขาลูกเดียวโดดๆ หรือมีลักษณะต่อเนื่องเป็นเทือกเขา และในแหล่งธรรมชาติประเภทภูเขาอาจ
มีแหล่งธรรมชาติประเภทอื่นอยู่ด้วย เช่น น้ำตก ถ้ำ ธรณีสัณฐาน หรือน้ำพุร้อน เป็นต้น อย่างไรก็ดี แหล่งธรรมชาติที่เกี่ยวพันกับภูเขาย่อมมีความ
สัมพันธ์กับภูเขา ถ้าภูเขาถูกทำลายไปหรือทำให้เปลี่ยนสภาพก็อาจมีผลทำให้แหล่งธรรมชาติอื่นๆถูกทำลายไปด้วย
